Κυριακὴ Δ' Λουκᾶ (Μήνυμα Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας κ.κ. Δαμασκηνοῦ)

2025-10-08 13:47

Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,

    Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ ἔχει ὡς Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα μία ἀπὸ τὶς γνωστότερες καὶ διδακτικότερες παραβολὲς τοῦ Κυρίου μας. Πρόκειται μάλιστα, γιὰ μιὰ παραβολὴ ξεχωριστή, καθὼς ὁ Χριστὸς τὴν ἐξήγησε ἀναλυτικὰ στοὺς μαθητές Του, γεγονὸς ἐξαιρετικὰ σπάνια σὲ ὅλο τὸ Εὐαγγέλιο. Ἡ περικοπὴ ξεκινάει μὲ τὴ λέξη «ἐξῆλθεν», δηλαδὴ «βγῆκε: «Βγῆκε ὁ σπορέας, ἀναφέρει ὁ Λουκᾶς, νὰ σπείρει τὸ σπόρο του στὴν γῆ» (στ.5).
    Πρὶν δύο χιλιάδες χρόνια, ὁ Θεὸς ἔκρινε πὼς εἶχε φτάσει πλέον ὁ καιρὸς τῆς ἀπελευθερώσεως καὶ τῆς ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Τὸ δεύτερο λοιπὸν πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐξῆλθε, βγῆκε ἀπὸ τὴν θεϊκὴ κατάσταση καὶ ἐνδύθηκε τὴν ἀνθρώπινη φύση.
    Ἡ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ τὴν διαρκῆ ἀνανέωση αὐτῆς τῆς ἐξόδου τοῦ Θεοῦ. Ὁ κληρικός, Πρεσβύτερος ἢ Ἐπίσκοπος, ποὺ θὰ τελέσει τὸ μέγα αὐτὸ Μυστήριο, προσφέρει τὸν ἑαυτό του στὸν Ἕνα καὶ Μεγάλο Λειτουργό, στὸν Μέγα Ἀρχιερέα Χριστό, ποὺ συγχρόνως γίνεται ὁ Ἴδιος θυσία ζωντανὴ γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.
    Μεγαλειώδης εἶναι ἡ ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας! Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ὁ λειτουργός, σύμφωνα μὲ τοὺς ἱεροὺς κανόνες, φροντίζει ἀπὸ τὸ προηγούμενο βράδυ, νὰ καθαρίσει τὴν καρδιά του ἀπὸ κάθε λογισμὸ καὶ συναίσθημα ποὺ διώχνουν τὴν ἀγάπη, νὰ εἰρηνεύσει μὲ τοὺς πάντες καὶ νὰ νηστέψει.
    Τὸ ἑπόμενο πρωί, πρὶν τὴν Θεία Λειτουργία, ὁ ἱερέας μαζὶ μὲ τὸν διάκονο, «παίρνει καιρό». «Καιρὸς» ὀνομάζεται μιὰ σύντομη Ἀκολουθία ποὺ γίνεται μπροστὰ στὴν Ὡραία Πύλη. Ἡ Ἀκολουθία αὐτὴ εἶναι ὁ προάγγελος τῆς Θείας Λειτουργίας. Μὲ τὴν ἀκολουθία αὐτή, ἡ Ἐκκλησία μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι ἦρθε πλέον ὁ καιρὸς καὶ γιὰ μᾶς νὰ ὑποδεχτοῦμε στὴ ζωή μας τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ποὺ βρίσκεται ἤδη ἐνώπιόν μας.
    Ὅταν ὁλοκληρωθεῖ ὁ «καιρός», ἀνοίγει ἡ Ὡραία Πύλη. Ἐκεῖνοι ποὺ πρόκειται νὰ λειτουργήσουν – ὁ διάκονος, ὁ Πρεσβύτερος ἢ καὶ ὁ Ἐπίσκοπος – ἀρχίζουν νὰ φοροῦν τὰ ἱερὰ ἄμφια, δηλαδὴ τὰ εἰδικὰ ἐκεῖνα ἐνδύματα, τὰ ὁποῖα εἶναι προορισμένα ἀποκλειστικὰ γιὰ τὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ τῶν ὑπολοίπων Μυστηρίων.
    Τὰ ἱερὰ αὐτὰ ἄμφια εἶναι στενὰ συνδεδεμένα μὲ τὸ Μυστήριο τῆς Ἱερωσύνης. Ὁ ἱερέας, κατὰ τὴν χειροτονία του, παρέλαβε τὴν ἱερατική του στολὴ ὡς ἀπεικόνιση τοῦ ἐνδύματος τῆς Θείας Χάριτος, ἡ ὁποία τὸν ὁδήγησε στὴν Ἱερωσύνη. Αὐτὸ ποὺ δέχτηκε γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἔρχεται τώρα νὰ τὸ προσφέρει στὸν κόσμο. Ὁ ἱερουργὸς γίνεται ὄργανο τῆς Θείας Χάριτος. Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ἰδιαίτερη προσφορὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πρὸς τὸν λειτουργὸ τῶν Θείων Μυστηρίων εἰκονίζεται μὲ τὰ ἱερὰ ἄμφια. Καὶ εἶναι ὄντως ἱερά, διότι, φορῶντας τα, ὁ ἱερέας μᾶς ὑπενθυμίζει πώς, ἂν καὶ ἀνήκει σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο, τὴν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας μεταβάλλεται συγχρόνως καὶ σὲ πολίτη ἑνὸς κόσμου ἄλλου, τοῦ κόσμου τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἱερατική του στολὴ μᾶς ὑπενθυμίζει πὼς ἔχει μεταβληθεῖ σὲ «γέφυρα», μέσῳ τῆς ὁποίας, οἱ προσευχὲς καὶ οἱ προσφορές μας ὁδηγοῦνται στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ καὶ οἱ θεῖες δωρεὲς κατέρχονται πρὸς ἐμᾶς.
    Τὰ ἱερατικὰ ἄμφια εἶναι ἑπτά, ὅσα καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὅπως ἀναφέρονται στὸν προφήτη Ἠσαΐα (11:2). Μόνον ὁ Ἐπίσκοπος ἐνδύεται καὶ τὰ ἑπτά. Τρία ἐνδύεται ὁ διάκονος καὶ πέντε ὁ Πρεσβύτερος.
    Τὰ ἄμφια τοῦ διακόνου εἶναι, πρῶτα τὸ στιχάριο. Πρόκειται γιὰ ἕναν ὁλόσωμο μανδύα μὲ φαρδιὰ μανίκια καὶ συμβολίζει τὴν περιβολὴ τῶν ἀγγέλων, τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν σάρκα τοῦ Χριστοῦ.
    Κατόπιν εἶναι τα ἐπιμάνικα, τὰ ὁποῖα συγκρατοῦν τὰ ἄκρα του στιχαρίου καὶ συμβολίζουν τὶς χειροπέδες ποὺ φοροῦσε Χριστὸς κατὰ τὴν δίκη Του ἀλλὰ καὶ τὴν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ.
    Τέλος, εἶναι τὸ ὀράριο, μιὰ ταινία ὑφάσματος, ἡ ὁποία στηρίζεται στὸν ἀριστερὸ ὦμο μὲ τὸ ἕνα ἄκρο πίσω καὶ τὸ ἄλλο ἐμπρός. Τὸ ἐμπρὸς ἄκρο κρατᾶ ὁ διάκονος κατὰ τὴν ὥρα τῶν δεήσεων.
    Τὰ ἴδια ἐνδύματα, μὲ μικρὲς διαφορές, ἐνδύεται καὶ ὁ Πρεσβύτερος. Τὸ ὀράριο τοῦ διακόνου δίνει τὴν θέση τους στὸ πετραχήλι, ποὺ κρέμεται ἀπὸ τὸν τράχηλο τοῦ πρεσβυτέρου καὶ ἔχει καὶ τὰ δύο ἄκρα μπροστά. Συμβολίζει τὸν ζυγὸ τοῦ Κυρίου. Κατόπιν, εἶναι ἡ ζώνη, ἡ ὁποία συμβολίζει τὴν διαρκῆ ἑτοιμότητα τοῦ ἱερέα γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τῆς ἀποστολῆς του.
    Τελευταῖο ἔνδυμα τοῦ Πρεσβυτέρου εἶναι τὸ φελώνιο, ἕνα ἔνδυμα χωρὶς μανίκια, τὸ ὁποῖο συμβολίζει τὴν φωτεινότητα καὶ τὴν καθαρότητα τῆς Θείας Χάριτος ἀλλὰ καὶ τὴν χλαμύδα ποὺ φόρεσαν οἱ Ρωμαῖοι στρατιῶτες στὸν Χριστό.
    Τὰ ἐνδύματα τοῦ Ἐπισκόπου περιλαμβάνουν τά πέντε τοῦ Πρεσβυτέρου μὲ τὸ φελώνιο νὰ μετατρέπεται σὲ ἕνα πιὸ μεγαλοπρεπὲς ἔνδυμα, ποὺ ὀνομάζεται «σάκος». Ἐπιπλέον, εἶναι τὸ ἐπιγονάτιο, ἕνα ὕφασμα σὲ σχῆμα ρόμβου ποὺ κρέμεται ἀπὸ τὴν ζώνη καὶ συμβολίζει τὸ ὕφασμα μὲ τὸ ὁποῖον ὁ Χριστὸς σκούπισε τὰ πόδια τῶν μαθητῶν Τοῦ κατὰ τὸν Μυστικὸ Δεῖπνο, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἀνάσταση.
Τέλος, ἔχουμε τὸ ὠμοφόριο, μιὰ φαρδιὰ ταινία ὑφάσματος, συνήθως διακοσμημένη μὲ σταυρούς, ποὺ φοριέται γύρω ἀπὸ τὸν λαιμὸ καὶ πέφτει στοὺς ὤμους. Συμβολίζει τὸν καλὸ Ποιμένα Χριστὸ ποὺ παίρνει στοὺς ὤμους του τὸ ἀπολωλὸς πρόβατο γιὰ νὰ τὸ σώσει. Μέ αὐτό τον τρόπο, ὁ Ἐπίσκοπος μεταβάλλεται ὁ ἴδιος σὲ καλὸ ποιμένα ποὺ καλεῖται νὰ φροντίζει γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ποιμνίου του.

    Ἀδελφοί μου,
    Ὅπως οἱ ἱερεῖς, ἔτσι καὶ ἐμεῖς ὡς συλλειτουργοί τους, καλούμαστε νὰ φροντίσουμε γιὰ τὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός μας, προκειμένου νὰ ἀφοσιωθοῦμε μὲ ὅλη μας τὴν ὕπαρξη στὸ μέγα Μυστήριο τῆς Θείας Λειτουργίας. Ὅπως γιὰ ἐκείνους εἶναι ἀπαραίτητα τὰ ἱερὰ ἄμφια, ἔτσι καὶ γιά μας, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ φωτεινὴ στολὴ τῆς μετανοίας. Τὰ δικά μας ἄμφια τὰ ἀποκτοῦμε μέσῳ τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνα καὶ τῆς θερμῆς προσευχῆς. Αὐτὰ εἶναι ποὺ θὰ μᾶς καταστήσουν ἀξίους τῆς συναντήσεως μὲ τὸν σωτῆρα μας Ἰησοῦ Χριστό. Εἶναι Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος, σὲ κάθε Λειτουργία, μᾶς προσφέρει τὸν ἑαυτό Του, προκειμένου νὰ μᾶς ὁδηγήσει πρὸς τὸ Φῶς τῆς αἰωνιότητος ὡς λαμπροφόρους καὶ φωτοδότες. Ἀμήν.

Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ

† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ